[ กลับไปหน้าแรก  ]  [ webmaster ]

การยืน

การยืนถวายความเคารพพระมหากษัตริย์หรือพระมเหสี  ควรแสดงต่างกันสำหรับชายหญิงคือ

การเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท

        มีข้อปฏิบัติในการเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท  

        1. การเข้าเฝ้าเมื่อเสด็จพระราชดำเนิน  เมื่อเสด็จพระราขดำเนินผ่าน จะเป็นโดยประทับยานพาหนะหรือเสด็จพระราชดำเนินก็ตาม  จะต้องถวายความเคารพ  จะทำโดยวิธีใด ๆ สุดแต่ผู้เฝ้า ฯ เฝ้า ฯ โดยการนั่งหรือยืน  แต่ให้เลือกถวายความเคารพได้ในวิธีที่เหมาะสม   จะเป็นยืนตรงถวายความเคารพตามเพศ  วันทยหัตถ์  กราบหรือไหว้  แต่ไม่นิยมใช้ทำตามความนิยมทางตะวันตก  เช่น โบกมือ  เป็นต้น

           1.1 ถ้าเสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์  ให้ยืนตรงถวายคำนับ  หรือ วันทยหัตถ์   หรือกราบหรือไหว้  ตามความเหมาะสมของสถานที่และการแต่งกาย

           1.2 ถ้าเสด็จพระราชดำเนินโดยลาดพระบาท  นิยมการนั่งเฝ้า ฯ หรือยืนเฝ้า ฯ ก็ได้ ให้ห่างจากลาดพระบาทพอสมควร  ถ้ายืนเฝ้า  เมื่อเสด็จพระราชดำเนินผ่าน ก็ถวายความเคารพตามเพศ  ถ้านั่งเฝ้า ฯ เมื่อเสด็จมาใกล้ ผู้เฝ้า ฯ หมอบขณะเสด็จ ฯ ก้มตัวกราบ  แล้วหมอบอยู่จนเสด็จ ฯ ผ่านไปแล้ว จึงลุกขึ้นนั่ง  หรือเพียงแต่กราบเมื่อเสด็จ ฯ ผ่านเท่านั้น ก็ไม่ผิด. 

      2. การเข้าเฝ้า ฯ ในงานที่นั่งเก้าอี้หรือยืนเฝ้า  เมื่อเส็จพระราชดำเนินถึงผู้เฝ้า ฯ ลุกขึ้นหันไปทางพระองค์  เมื่อเสด็จพระราชดำเนินผ่านถวายคำนับ  และในกรณีการบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี  ต้องยืนจนจบเพลงแล้วถวายคำนับ  แล้วจึงนั่ง

      3. การเฝ้า ฯ ในที่รโหฐาน  ควรเข้าเฝ้า ฯ ตามประเพณีไทย คือ  คลาน  หมอบกราบ เพราะเป็นการเฝ้า ฯ ภายใน  ไม่เป็นพิธีการ  และเมื่อจะเข้าเฝ้า ควรถอดรองเท้า  โดยปฏิบัติตามลำดับ  ดังนี้

• เข้าไปในที่เฝ้า ฯ กราบ

• คลานเข้าไปใกล้พระองค์ในระยะพอสมควร เฉลียงข้างไม่เฉพาะพระพักตร์

• กราบ

• หมอบเฝ้า ฯ มือประนม ระหว่างหมอบนี้จะกราบบังคมทูล หรือฟังพระราชกระแส หรือถวายของแล้วแต่กรณี

• เมื่อจะกราบบังคมลากลับ  กราบ

• คลานถอยหลังมาระยะพอสมควร หรือจนสุดห้อง

• เมื่อจะลุกขึ้นในห้องที่เฝ้า  ต้องกราบอีกครั้งหนึ่ง

      4. การเข้าเฝ้า ฯ รับพระราชทานของ   

          การเข้าเฝ้าพระราชทานของ เป็นพิธีการใช้เดิน และย่อตัวรับพระราชทาน  แต่แบบไทยหรือพระราชสำนัก  หรือการเข้าเฝ้า

         ฯ รับพระราชทานของโดยไม่เป็นพิธีการ  ควรคลานและหมอบ  ดังนี้

          4.1 เข้าเฝ้า ฯ รับพระราชทานของ   มีลำดับการปฏิบัติ  ดังนี้

• ถวายคำนับตามเพศ

• เดินเข้าไปใกล้พอสมควร

• ถวายความคำนับตามเพศ

• ย่อเข่าซ้ายลง ตั้งเข่าขวา

• เอางาน  (เอางาน  เป็นการกระทำที่แสดงความเคารพ  วิธีทำ ก็คือ ยกมือขวาขึ้นไปข้างหน้า  ให้เฉียงจากตัวประมาณ 45 องศา ปลายมือตรงนิ้วมือชิดแล้วกระดกปลายมือขึ้น  แล้วกลับที่เดิม เร็วๆ 1 ครั้ง ระวังอย่าให้ส่วนที่ยกขึ้นเลยข้อมือไป  เวลาเอางานเมื่อรับพระราชทานเอง ไม่ใช่พอกระดกมือขึ้นแล้วช้อนมือลง  ในลักษณะหงายมือเพื่อรับพระราชทานทีเดียว  ต้องลดปลายมือละที่เดิมเสียก่อนแล้วจึงช้อนมือ หรือแบมือรับพระราชทาน ฯ )

• รับพระราชทานของ  ถ้าเป็นของเล็ก ๆ  รับด้วยมือขวา  ถ้าเป็นของใหญ่รับด้วยมือทั้งสองข้าง โดยยกขึ้นเกือบจะพร้อมกับมือที่เอางาน

• ลุกขึ้นถอยหลังครึ่งก้าวหรือก้าวหนึ่ง  ถวายคำนับ

• เดินถอยหลังประมาณ 3 ก้าว ถวายคำนับ

• เดินตามปกติ

         4.2 เข้าเฝ้า ฯ รับพระราชทานของตามประเพณีไทย  มีลำดับการปฏิบัติ  ดังนี้

• กราบ

• คลานมือไปใกล้พระองค์ท่านระยะพอรับของได้

• กราบ

• เอางาน

• รับพระราชทานของ

• คลานถอยหลัง

         4.3 การเข้าเฝ้า ฯ  ทูลเกล้า ฯ  ถวายของแบบพิธีการ  มีลำดับการปฏิบัติ ดังนี้

•  ถวายคำนับ

• เดินเข้าใกล้

• ย่อเข่าซ้าย ตั้งเข่าขวา

• ทูลเกล้า ฯ ถวาย โดยยกพานที่คอพานด้วยมือทั้งสองข้าง และน้อมตัวเล็กน้อย

• ลุกขึ้นถอยหลังครึ่งก้าวหรือเต็มก้าว แล้วถวายคำนับ

• เดินถอยหลังประมาณ 3 ก้าว แล้วถวายคำนับ

• เดินตามปกติ

          4.4 การเข้าเฝ้า ถวายดอกไม้ธูปเทียน   

               (1)  ใช้ในกรณีทูลลาอุปสมบท ลาไปต่างประเทศ 

               (2)  ธูปเทียนใช้ธูปเทียนแพขนาดกลางขึ้นไป จัดธูปไว้บน เทียนไว้ล่าง 

                     บนแพธูปเทียนนวางกระทงดอกไม้ซึ่งมีกรวยปิด  ทั้งหมดนี้วางบนพานซึ่งมีไม้แผ่นรองอยู่ 

                     เวลายกพานหรือวางพานให้ปลายธูปเทียนอยู่ด้านซ้ายมือของผู้ถือ  

                (3) การเข้าเฝ้า ฯ มีลำดับการปฏิบัติ ดังนี้

•  เมื่อเข้าไปในห้องเฝ้า ฯ อย่าสวมรองเท้า  วางพานใกล้ ๆ ตัว  กราบ

• วางพานเดินเข้าไประยะพอสมควร  แล้วเปลี่ยนเป็นคลาน

• เมื่อเข้าใกล้พอสมควรแล้ววางพานลงข้าง ๆ กราบ

• ยกพานวางบนโต๊ะ หรือพื้นเบื้องหน้า ให้ตัวตรง ห่างพอกราบได้ไม่ติดพาน

• เปิดกรวยกระทงดอกไม้

• กราบให้ตรงกับพานดอกไม้ธูปเทียนแล้วเปลี่ยนเป็นหมอบประนมมือ

• ถ้าพระราชทานพระบรมราโชวาท เมื่อจบกราบครั้งหนึ่ง

• เมื่อกลับ กราบแล้วคลานถอยหลัง

• ก่อนจะออกจากห้องเฝ้า ฯ กราบอีกครั้งหนึ่ง         

วิธีแสดงความเคารพพระ

การแสดงความเคารพพระ มี 3 วิธี  คือ

     1. ประนมมือ  ตรงกับภาษาบาลีว่า  อัญชลี  คือการกระพุ่มมือทั้งสองประนมให้ฝ่ามือทั้งสองประกบกัน  นิ้วทุกนิ้วของมือทั้งสองแนบชิดตรงกัน ไม่มีการเหลื่อมล้ำกว่ากันหรือกางให้ห่าง  ตั้งกระพุ่มมือประนมด้วยอาการนี้ไว้ในระหว่างอก  ให้ตั้งตรงขึ้นข้างบน  มีลักษณะคล้ายดอกบัวตูม  แนบศอกทั้งสองข้างชิดชายโครง  ไม่ให้กางออกไป   เป็นการแสดงความเคารพเวลาสวดมนต์ หรือฟังพระสวดพระเทศน์ แสดงอาการเดียวกันทั้งชายทั้งหญิง

     2. ไหว้  ตรงกับภาษาบาลีว่า  วันทา คือการยกมือที่ประนมแล้วขึ้นพร้อมกับก้มศรีษะลงเล็กน้อย  ให้มือประนมจรดหน้าผาก  นิ้วหัวแม่มือทั้งสองอยู่ระหว่างคิ้ว  ใช้แสดงความเคารพ ในขณะนั่งเก้าอี้หรือยืนอยู่  ไม่ใช่นั่งราบกับพื้น แสดงอาการเดียวกันทั้งชายทั้งหญิง

     3. กราบ  ตรงกับภาษาบาลีว่า  อภิวาท  คือแสดงอาการกราบกับพื้นด้วยเบญจางคประดิษฐ์  ได้แก่กราบทั้งองค์ 5 ให้หน้าผาก 1 ฝ่ามือ 2 เข่า 2 จรดพื้น  เมื่อกราบอย่างนี้พึงนั่งคกเข่า เป็นอันว่าเข่าจรดพื้นแล้ว  พึงประนมมือไหว้  แล้วหมอบลง  ทอดฝ่ามือทั้งสองที่พื้น แหวกช่องว่างฝ่ามือที่วางราบให้ห่างกันเล็กน้อย  ก้มศรีษะลงตรงช่องนั้นให้หน้าผากจรดพื้น

วิธีกราบุคคลและวิธีกราบศพ

1. การกราบบุคคลและการกราบศพ  กราบด้วยวิธีกระพุ่มมือ  กราบเพียงครั้งเดียวไม่แบมือ  มีวิธีปฏิบัติ  ดังนี้

2. หากบุคคลหรือศพอาวุโสกว่าให้ประนมมือไหว้ขึ้น  ให้ปลายนิ้วมือจรดจมูกก็ได้  หรือจะให้ปลายนิ้วมือจรดอยู่ระหว่างคิ้ว  หัวแม่มืออยู่ระหว่างคิ้วก็ได้ ถ้าคนเสมอกันประนมมือขึ้นแค่ระหว่างอกก็พอ

3. นั่งพับเพียบเก็บเท้า  ตามแบบนั่งพับเพียบหรือจะใช้วิธีหมอบกราบก็ได้

4. หมอบลงตามแบบหมอบ.

ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอสำโรงทาบ  อำเภอสำโรงทาบ  จังหวัดสุรินทร์  32170  โทร. 044 - 569213
ศรายุทธ บูรณ์เจริญ     ผู้อำนวยการ     srayudhb@hotmail.com  , srayudhb@mweb.co.th , srayudh@chaiyo.com ชนัญชิดา   ทองคำ     chida.cha@chaiyo.com
นงเยาว์   สมนาค  nsomnak@hotmail.com